De Jaarstukken 2018 bestaan uit het jaarverslag (programmaverantwoording en paragrafen) en de jaarrekening (het overzicht van baten en lasten in de jaarrekening en de balans). Voor de indeling is de opzet van de Begroting 2018 gevolgd waarin 8 programma’s zijn opgenomen. In 2018 resteert na het verrekenen van budgetten met achterliggende reserves een vrij besteedbaar resultaat van € 5.583.170.--. Dit is het resultaat na verwerking van niet begrote mutaties in reserves en het saldo van voorstellen met betrekking tot overheveling van budgetten naar 2019 en verrekeningen van overschrijdingen van budgetten met de budgetten van 2019. Wij stellen voor om dit rekeningsaldo toe te voegen aan de Reserve voor algemene doeleinden. Een nadere specificatie van de verschillen tussen begrote en gerealiseerde saldi groter dan € 50.000,-- is te vinden in paragraaf II.2.

Het rekeningsaldo 2018, vóór verwerking van niet-begrote mutaties in reserves, bedraagt
€ 34.505.598,-- positief. In de hierna opgenomen tabel wordt dit bedrag per programma uitgesplitst.
De belangrijkste afwijkingen, zowel positieve als negatieve, zijn over vrijwel dezelfde programma's verdeeld als waar in voorgaande jaren afwijkingen werden gerealiseerd. Het blijft mede door externe factoren lastig in te schatten wat uiteindelijk gerealiseerd gaat worden. Dit ondanks het feit dat de begroting 2018 diverse keren is aangepast via de drie bestuursrapportages die zijn verschenen. De grotere afwijkingen, zonder dat daar directe inkomsten tegenover staan, die hebben geleid tot het rekeningresultaat, betreffen posten binnen alle programma's met uitzondering van programma 6. Cultuur.

• Bijdragen in projecten Cofinancieringsreserve Europa (voordeel € 1.930.673,-- programma 1)
• Gebiedsontwikkeling (GAE) (voordeel € 1.286.390,-- programma 2)
• Bijdragen in projecten versterking economische structuur (nadeel € 1.490.247,-- programma 2)
• Bijdragen in kosten verkeers- en vervoersprojecten (voordeel € 2.064.218,-- programma 3)
• Bijdrage aan/van regionaal mobiliteitsfonds RSP (voordeel € 3.007.076,-- programma 3)
• Onderzoeken Grondwatersystemen (nadeel € 1.709.795,-- programma 4)
• EU-cofinanciering POP3 (voordeel € 1.232.931,-- programma 4)
• Programma klimaat en energie (voordeel € 1.126.836,-- programma 5)
• Milieukwaliteit Drenthe (voordeel € 1.134.375,-- programma 7)
• Programma Beheer (nadeel € 1.321.734,-- programma 7)
• In december ontvangen Decentralisatie-uitkeringen (voordeel € 3.031.600,-- programma 8)
• Overige financiële middelen (voordeel € 13.354.982,-- programma 8)
• Stelpost Interbestuurlijk Programma (voordeel € 2.228.624,-- programma 8)
• Overige opbrengsten (voordeel € 1.596.802,-- programma 8)
• Dotatie voorziening deelnemingen (nadeel € 1.353.000,-- programma 8)

De meeste voor- en nadelen worden verrekend met achterliggende reserves. Per saldo wordt voorgesteld € € 21.757.023,-- aan reserves toe te voegen (zie voor de specificatie III.3 Bestemming van het resultaat). De stand van zaken wordt in de desbetreffende programma’s toegelicht. In de programmaverantwoording is per programma opgenomen welke bedragen worden toegevoegd aan de achterliggende reserves. Hierdoor is beter inzichtelijk gemaakt welke bedragen binnen de programma’s met reserves worden verrekend en welke bedragen tot de voor- en nadelen van het rekeningsaldo behoren. In de paragraaf I.2.8 Reserves en voorzieningen is meer informatie over de reserves te lezen.

Het vrij besteedbaar resultaat van € 5.583.170.-- zal worden meegenomen in het onderzoek naar “vrije ruimte”, Daarnaast zullen wij nader bekijken of er (structurele) onderbestedingen zijn die als "vrije ruimte" aangemerkt kunnen worden.

De jaarstukken zijn onderverdeeld in het jaarverslag en de jaarrekening. Beide documenten geven Provinciale Staten de mogelijkheden om invulling te geven aan hun controlerende rol. Gedeputeerde Staten leggen door middel van de Jaarstukken 2018 verantwoording af over de uitvoering van Begroting 2018.

Het jaarverslag bestaat uit:

• de programmaverantwoording
• de paragrafen zoals voorgeschreven volgens het Besluit begroting en verantwoording.

De jaarrekening bestaat uit:

• het overzicht van baten en lasten in de rekening en de toelichting
• de balans en de toelichting
• het overzicht van de gerealiseerde baten en lasten per taakveld

Verder worden nog de "overige gegevens" verstrekt, waaronder de goedkeurende controleverklaring van de accountant. Net als vorig jaar is ook dit jaar weer het overzicht interbestuurlijk toezicht, kortweg IBT opgenomen. De provincie Drenthe heeft wettelijk de taak toezicht te houden op de uitvoering van wettelijke medebewindstaken door de Drentse gemeenten op die domeinen waarvoor de provincie als toezichthoudend orgaan is aangewezen. Dit overzicht geeft het oordeel aan van de sectorale provinciale toezichthouders, zoals dat is afgestemd met de gemeenten.

Hierna beschrijven wij kort de onderdelen van de Jaarstukken 2018

De programmaverantwoording
De programmaverantwoording is opgebouwd uit de 6 speerpunten uit het College-akkoord 2015-2019 en de programma’s die daaronder vallen. De programma's zijn weer onderverdeeld in beleidsopgaven en vervolgens zijn die ingedeeld naar doelstellingen. Hiermee is de indeling van de Begroting 2018 precies gevolgd. In de programmaverantwoording is per speerpunt de tekst van het betreffende speerpunt opgenomen, zoals die in de Begroting 2018 stond vermeld. Daarnaast is per programma een toelichting opgenomen waarin staat welke onderwerpen binnen het betreffende programma zijn opgenomen. Aan het begin van elk programma zijn de totale lasten en baten van het betreffende programma opgenomen. Daarbij is procentueel aangegeven wat het aandeel van het programma is ten opzichte van alle programma’s samen. Dit geeft een indicatie van het financieel belang ten opzichte van het geheel.

Resultaten
Per programma/beleidsopgave/doelstelling wordt ingegaan op de realisatie van doelstellingen en resultaten die in de Begroting 2018 zijn opgenomen. In de eerste twee kolommen zijn de doelstellingen en te behalen resultaten vanuit de Begroting 2018 opgenomen. De gemarkeerde kleur geeft daarbij aan dat deze onderdelen ook in het College-akkoord specifiek zijn benoemd. In de kolommen daarna is in het geel de realisatie van de resultaten opgenomen. Vervolgens is de status van het resultaat aangegeven. Die icoontjes kunnen groen, oranje of rood zijn.

Symbool   Basisbegrip/interpretatie/duiding

• Doel/resultaat wordt/is behaald binnen de afgesproken tijd, kwaliteit  en middelen en zonder noemenswaardige risico’s. In de jaarstukken hoeft er geen toelichting gegeven te worden; er zijn immers geen afwijkingen

• Doel/resultaat wordt/is (mogelijk) niet gehaald binnen de afgesproken tijd en kwaliteit, maar is nog wel acceptabel. Gemeld wordt wat er wel bereikt is en er wordt een een plausibele verklaring gegeven van de afwijking.

• Het geplande is niet gerealiseerd. Resultaat kan alleen worden bereikt door herallocatie van middelen (meer budget). Er wordt een verklaring gegeven van de afwijking. Er wordt/is een nieuwe afspraak gemaakt in die zin dat het doel opnieuw wordt geformuleerd en nieuwe resultaatafspraken worden gemaakt; een voorstel daarvoor is bijgevoegd.

Daarnaast wordt, indien van toepassing, ingegaan op ontwikkelingen met betrekking tot de beleidsopgave. Dit kan een terugblik zijn, maar ook een ontwikkeling met het oog op de toekomst die voor Provinciale Staten interessant kunnen zijn.

Hieronder is in een taartdiagram aangegeven wat de statussen van de resultaten die in de Begroting 2018 zijn opgenomen, bij het opstellen van de Jaarrekening 2018 zijn. Geconcludeerd kan worden dat veel van de begrote resultaten ook daadwerkelijk gerealiseerd zijn. De 2 resultaten die niet gerealiseerd zijn betreffen de volgende:

• 18.2.6.01.01 Realisatie WK Wielrennen 2020 in Noord-Nederland
• 18.2.3.01.05 Door middel van een subsidieregeling steunen wij nieuwe publiek private samenwerkingsverbanden van onderwijs en bedrijfsleven 

Er zijn 37 resultaten met een oranje status. Op resultaatniveau is de afwijking toegelicht binnen de doelstellingen.

Ten slotte wordt aan het eind van elk programma aangegeven wat het beleid gekost heeft en wordt op grotere verschillen een toelichting gegeven.

Hierna volgt een overzicht van de grotere afwijkingen, dit conform ''Statenstuk 2012-526 Advies uitgangspunten programmaplan begroting 2013''; deze afwijkingen worden bondig toegelicht. De norm voor de rapportage over afwijkingen ten opzichte van de door Provinciale Staten vastgestelde begroting is vastgesteld op € 250.000,-- op programmaniveau. Binnen de programma's worden de belangrijkste afwijkingen van meer dan € 50.000,-- op beleidsopgavenniveau toegelicht. Tevens is in het overzicht aangegeven waardoor de onderbesteding is veroorzaakt, in welke mate de provincie onderbesteding heeft kunnen beïnvloeden en in welke mate doelen gehaald zijn. Het gaat dus niet alleen om de omvang van de onderbesteding. Voor de volledigheid geven we niet alleen bij onderbestedingen een toelichting, maar ook bij overschrijdingen.

De paragrafen
In de paragrafen die in het BBV zijn voorgeschreven worden onderwerpen behandeld die van belang zijn voor het inzicht in de financiële positie van de provincie. Dit is inclusief de niet verplicht op te nemen paragrafen Reserves en voorzieningen en Europa. De voorschreven paragrafen bevatten een verslag van de realisatie van beleidsuitgangspunten van beheersmatige activiteiten en lokale heffingen.

Het overzicht van baten en lasten in de rekening
Via vaststelling van de begroting autoriseren Provinciale Staten het college tot het doen van uitgaven. Over de realisatie daarvan wordt in het overzicht van baten en lasten in de rekening per programma verslag gedaan. Gezien het belang van een goed inzicht in de baten en lasten, worden de baten en lasten per programma weergegeven in een afzonderlijk overzicht. Daarnaast wordt een overzicht verstrekt van de saldi per programma. In een beknopt overzicht is per programma een specificatie opgesteld. De lasten zijn daarbij positief weergegeven en baten negatief. In de kolom verschil staat dan vervolgens het resultaat ten opzichte van de Begroting 2018 na wijziging. Zijn de bedragen in de kolom Verschil positief, dan is sprake van een voordeel en is het bedrag negatief dan betreft het een nadeel.

De balans met toelichting en de overige gegevens
Inzicht in de financiële positie is van belang, mede met het oog op de continuïteit van de provincie. Daarom besteden wij afzonderlijk aandacht aan de financiële positie, zoals deze te bepalen is op basis van de balans. Daarnaast geven wij onder de Overige gegevens, speciale aandacht aan de investeringen, de Verordening dwangsom (vereenvoudigd in opzet) en de voorgeschreven verantwoording Single information en single audit (Sisa), de verantwoording inzake de Wet normering topinkomens (WNT) en een overzicht interbestuurlijk toezicht (IBT).