5: Energiek Drenthe | Jaarverslag 2018

In de begroting 2018 schreven we over dit speerpunt:

Landbouw
Het Europese landbouwbudget voor de periode na 2020, met daarin ook voor Drentse boeren een belangrijke bijdrage in de vorm van directe en indirecte inkomenssteun, staat onder druk. Er zijn veranderingen op til omtrent het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid van de Europese Unie. Vooruitlopend hierop willen wij onze boeren faciliteren bij het zich voorbereiden op deze ontwikkeling op een wijze die zowel het bedrijfseconomische rendement als de kwaliteit van natuur en landschap ten goede komt. Het Programma Toekomstgerichte Landbouw speelt hierop in. Wij werken op noordelijke schaal samen in de gezamenlijke AgroAgenda van Noord Nederland. Binnen de AgroAgenda zijn ook diverse andere (keten)partijen, waaronder de clusterorganisatie Greenlincs, en onderzoeksinstellingen actief. Voor praktijkgericht onderzoek en innovatie wordt samengewerkt met de proefboerderijen van Wageningen Universiteit. Maar ook bijvoorbeeld HLB consultancy in agriculture te Wijster is een partner in dit geheel. Met de provincie Groningen wordt gezamenlijk opgetrokken bij de InnovatieVeenkoloniën.
Met het programma Toekomstgerichte landbouw willen wij de vier landbouwpijlers met elkaar verbinden: melkveehouderij, tuinbouw, agribusiness en akkerbouw. Met de middelen uit de Investeringsagenda gaan we aan de slag met de projecten die benoemd zijn in de Ontwikkelagenda Melkveehouderij. Verder staan er een aantal openstellingen vanuit het Plattelandsontwikkelingsprogramma POP3 geprogrammeerd om bedrijven en (jonge) agrarische ondernemers te ondersteunen bij hun ambities om te innoveren, te moderniseren en te verduurzamen.

Programma Natuurlijk Platteland
Het programma Natuurlijk Platteland zet in op sterke koppelingen tussen beleven, benutten en beschermen van de natuur. Met de bouw van de schaapskooien in Ruinen en Bargerveen wordt een belangrijke impuls gegeven aan het beheer van heide en hoogveen. Daarnaast vormen de schaapskooien een belangrijke trekker voor recreanten en toeristen naar het gebied. Ook draagt de uitvoering van het programma Natuurlijk Platteland bij aan de versterking van de landbouwsector, onder andere door kavelruil (ca. 750 ha). Door verschuivingen van middelen binnen POP3 (landelijk) verwachten wij extra EU-middelen in te kunnen zetten voor agrarisch natuurbeheer.
Biodiversiteit buiten het Natuurnetwerk Nederland (NNN) en landbouw waarbij ook rekening wordt gehouden met de natuur krijgen landelijk steeds meer aandacht. Agrarisch natuurbeheer wordt efficiënter georganiseerd door de oprichting van Agrarische Natuur Drenthe (AND).
Ter uitvoering van de motie Boerenlandvlinders wordt in samenwerking met veel partijen zoals gemeenten, waterschappen, Natuur- en Milieufederatie Drenthe (NMFD), Landschapsbeheer Drenthe (LBD), terreinbeheerders een plan van aanpak gemaakt. Hierbij zal nadrukkelijk ook gekeken worden naar het agrarisch natuurbeheer. Daarbij is ook de structuur van ons buitengebied van belang voor de boerenlandvlinders. Met de partners inventariseren wij eerst wat er nodig is en komen daar in de Voorjaarsnota 2018 op terug.
Nu de herinrichting van de natuur in het Dwingelderveld is afgerond, maken wij samen met terreinbeheerders, gemeenten en evenementenorganisaties een recreatieplan. De aanpak geldt als pilot voor Natuurlijk Platteland.

Leefbaarheid
Iedereen doet er toe en iedereen doet mee. Dat is en blijft onze leidraad. In dat kader hebben wij flinke stappen gezet bij de uitvoering van onze visie op leefbaarheid en krimp. Niet alleen binnen het traditionele sociale domein, maar ook vanuit ruimtelijke en mobiliteitsaspecten (herstructureringsfonds, impuls volkshuisvesting, Binnenstadsfonds en Anders Benutten) is de uitwerking vormgegeven. Onze signaleringsfunctie is goed ingebed door het nieuw opgezette

Trendbureau Drenthe, maar ook door bijvoorbeeld deelname aan de conferentie Armoede. Wij gaan die signaal- en netwerkfunctie voor de regio in samenwerking met de primair verantwoordelijke gemeenten en het maatschappelijk veld intensiveren. Dat heeft er in ieder geval toe geleid dat wij ons hebben kunnen aansluiten bij het bestaande samenwerkingsverband voor krimpregio’s, de K6, een samenwerking tussen zes provincies met krimpregio's. Samen trekken we op naar het Rijk om meer aandacht en slagkracht te genereren voor de aanpak van krimp in Zuidoost-Drenthe. Dat is ook de reden dat we in de Voorjaarsnota 2017 extra middelen beschikbaar gesteld hebben om het programma Vitaal Platteland door te voeren en te integreren met de noodzakelijke krimpmaatregelen. Die maatregelen worden nu vanuit de betrokken gemeenten geïnventariseerd en zullen ook dienen voor onze vraag en aanbod aan het Rijk. Het tweede uitvoeringsprogramma wordt aan u aangeboden.

Cultuur
We gaan voor een sociaal cultureel klimaat waarin toonaangevende kunst- en cultuuruitingen een plek hebben en waar alle inwoners van alle leeftijden aan mee kunnen doen. Daarom hebben wij met alle gemeenten een cultuurconvenant afgesloten en stellen wij als extra culturele impuls aan alle gemeenten middelen ter beschikking om cultuur in de gemeente te versterken. Wij zetten de komende jaren extra in op instandhouding van de voorzieningen en functies van de bibliotheken.
Cultuur speelt ook een belangrijke rol in economische en ruimtelijke ontwikkelingen en opgaven. Spraakmakende culturele evenementen die, verspreid over de provincie, tot extra beleving én bestedingen leiden, zetten Drenthe meer op de kaart. Wij zijn trots op onze parels en willen die nog beter positioneren. Na het succes van het Pauperparadijs dragen wij bij aan de ontwikkeling van nieuwe culturele publiekstrekkers.
In 2018 wordt internationaal besloten over toekenning van de UNESCO-werelderfgoedstatus aan de Koloniën van Weldadigheid. Wij vieren het 200-jarig bestaan van de Maatschappij van Weldadigheid met kunst- en cultuurprojecten. Twee daarvan zijn opgenomen in het programma van Leeuwarden/Fryslân 2018; Culturele Hoofdstad van Europa.
Samen met gemeenten en uitvoeringspartners versterken we de kwaliteit en zichtbaarheid van ons erfgoed. Wij blijven (culturele) investeringen uitvoeren die leiden tot meer kwaliteit. Vanuit de investeringsagenda dragen wij bij aan verbetering van Drentse musea. Het vernieuwde Hunebedcentrum wordt in 2018 geopend. Archeologie wordt meer zichtbaar door de oprichting van beleefpunten.

5: Energiek Drenthe

Landbouw
In het programma Toekomstgerichte landbouw verbinden wij de vier landbouwpijlers: melkveehouderij, tuinbouw, agribusiness en akkerbouw. Vanuit de Investeringsagenda hebben we gewerkt aan de projecten die benoemd zijn de in de Ontwikkelagenda Melkveehouderij, met onder andere de duurzaamheidsplannen en het belonen van ondernemers die goed presteren. De openstellingen van het Plattelandsontwikkelingsprogramma POP3 zijn succesvol en hebben geleid tot ondersteuning van bedrijven en (jonge) agrarische ondernemers bij hun ambities om te innoveren, te moderniseren en te verduurzamen. Vooruitlopend op mogelijke kortingen op het Europese landbouwbudget faciliteren wij onze boeren nu al bij het zich voorbereiden op deze veranderingen. We leveren bijdragen die zowel het bedrijfseconomische rendement als de kwaliteit van natuur en landschap ten goede komen. Wij werken samen op noordelijke schaal in de AgroAgenda van Noord-Nederland. Binnen de AgroAgenda zijn ook diverse andere (keten)partijen, waaronder de clusterorganisatie Greenlincs, en onderzoeksinstellingen actief. Met de provincie Groningen trekken we gezamenlijk op bij de Innovatie Veenkoloniën.

Natuurlijk Platteland
Vanuit het programma Natuurlijk Platteland hebben we gewerkt aan de realisatie van de gezamenlijke ambities voor natuur en water voor de komende jaren, waarbij we de bestaande Europese afspraken verbinden met een dynamisch en ondernemend Drenthe. In 2018 waren in alle acht deelprogramma's gebiedsprocessen in volle gang. Veelal in voorbereiding en in een aantal gevallen concreet in de uitvoering. Voorbeelden hiervan zijn het Bargerveen, hier wordt gewerkt aan de Buffer Noord. Hoogtepunt was de opening van de grootste schaapkooi van Nederland door de Koning. En in de Hunze is deelgebied Tusschenwater aangelegd. Ook is het afgelopen jaar gewerkt aan de voorbereidingen van de PAS-maatregelen en zijn een groot deel van de PAS-beheersmaatregelen beschikt. Kavelruil is en blijft een zeer doeltreffend instrument voor versterken van de landbouwstructuur. Afgelopen jaar ging het om ongeveer duizend hectare.

Koning Willem-Alexander opent de schaapskooi in Bargerveen.

Leefbaarheid

Samen met betrokken gemeenten en stakeholders is een Zorgtafel geïnitieerd om te spreken over goede en bereikbare ziekenhuiszorg in Drenthe. Partners aan de Zorgtafel hebben een Position Paper opgesteld dat aan minister Bruins is aangeboden. Verder is samen met gemeenten een succesvolle aanvraag gedaan voor een Regiodeal in Zuid- en Oost Drenthe. De onderzoeken naar overerfbare armoede in de Veenkoloniën (RUG) en naar de aanpak van laaggeletterdheid (Universiteit van Maastricht) zijn gestart. Ook is een succesvolle 4^e Conferentie van het Zorglandschap georganiseerd met stakeholders. Het convenant voor een dementie vriendelijk Drenthe is daar ondertekend door de Provincie, alle Drentse gemeenten en uitvoerders. Op de onderwijsdag zijn de nieuwe uitkomsten van de Onderwijsmonitor gepresenteerd. De Drentse monitor is door het rijk meerdere malen benoemd als goed voorbeeld in Nederland.
Verder is de tweede versie van de Leefbaarheidsmonitor gepresenteerd. De monitor geeft inzicht in de belangrijkste thema’s als het gaat om goed wonen, werken en leven.
Binnen het programma Drenthe Beweegt zijn twee deelprogramma’s gestart: Drenthe Gezond en Drenthe doet mee. Door de samenwerking in Drenthe Gezond is er een gezamenlijke aanvraag gedaan voor ‘Aan de slag met preventie in de gemeenten’. De samenwerking die hieruit naar voren komt is een Drentse preventiecoalitie. Drenthe heeft de titel ‘European Community of Sport’ verkregen. Tot slot zijn het Kennisnetwerk Krimp Noord-Nederland (KKNN) en de leerstoel Bevolkingsdaling en Leefbaarheid ondersteund.

Drenthe is uitgeroepen tot European Community of Sport 2019.

In het voorjaar van 2018 is de regeling Dorpsinitiatieven met de gemeenten geëvalueerd. De regeling bleek door de gemeenten als zeer succesvol te worden ervaren, met een grote diversiteit aan lokale initiatieven tot gevolg. Daarom is de regeling per 2019 opnieuw vastgesteld voor de duur van 2 jaar. Gemeenten en provincie trekken de komende twee jaar samen op om mooie initiatieven onder de aandacht te brengen. Twee keer per jaar wordt daarnaast een bijeenkomst georganiseerd om te leren van elkaars successen.

Cultuur
Binnen het kader van het cultuurconvenant is samen met de gemeenten verder invulling gegeven aan de uitwerking van projecten gericht op versterking, behoud en ontwikkeling van cultuur en erfgoed (zoals o.a. de archeologische beleefpunten). Met de culturele impuls hebben we gemeenten in staat kunnen stellen hun cultuuraanbod op peil te houden, dan wel te versterken. Met het project "Cultuurhistorie en Energielandschappen Drenthe", dat is 2018 is gestart, zetten we erfgoed in bij de realisatie van maatschappelijke opgaven.
De provincie blijft zich richten op het behoud, ontwikkeling en herbestemming van het gebouwde erfgoed. Leegstand of dreigende leegstand wordt voorkomen door herbestemming te stimuleren. De behoefte aan subsidie in de vorm van een geldbedrag (onrendabele top) blijft noodzakelijk. Bijzonder
voorbeeld is de Meule van Wassens in Zuidwolde, die dankzij een extra herbestemmingssubsidie van de provincie bovenop een rijksbijdrage weer kan gaan draaien. Hoewel het in 2018 nog niet tot een inschrijving kwam, heeft het Werelderfgoedcomité van UNESCO de Koloniën van Weldadigheid wel als inschrijfwaardig aangemerkt. Minister van Engelshoven van OCW heeft het advies van de Nederlands-Vlaamse Stuurgroep onder voorzitterschap van Drenthe gevolgd om het nominatiedossier in 2020 opnieuw in te dienen.

De status van de Hondsrug als UNESCO Global Geopark is verlengd. Om deze status ook in de toekomst te kunnen behouden geven we extra aandacht aan educatie en internationale samenwerking.

Grote culturele evenementen en een versterking van de culturele infrastructuur trekken publiek naar Drenthe en dragen bij aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor zowel bewoners als bedrijven. Mooie voorbeelden in 2018 waren IntoNature, Welstaat, Festival Veenhuizen en GAS.
Met een reeks voorstellingen in Carré, bleek het Pauperparadijs ook een prima exportproduct voor Drenthe. Met (extra) investeringen in de provinciale musea, maar ook bijvoorbeeld met de bijdrage aan MuseumTV voor promotiefilms voor kleine musea hebben we het museale aanbod versterkt. Ook programma’s als Evenementen en Festivals, Podium Platteland, Beeldende kunst in de openbare ruimte, Cultuurhistorie en Archeologie dragen bij aan cultureel Drenthe.

In het voorjaar van 2018 hebben we de Aanpak Popcultuur Drenthe vastgesteld. Daarmee stimuleren we talentontwikkeling van jongeren en het bieden van podia voor Drents talent..

Uitreiking popvoucher Drenthe.

Op grond van de motie Bibliotheekfunctie 2016-25 hebben we ook in 2018 gemeenten gecompenseerd voor negatieve financiële effecten van het verleggen van provinciale subsidie op grond van de wetswijziging in 2015.
Eind 2018 hebben we besloten om extra te investeren in de toegankelijkheid en spreiding van bibliotheken. Per gemeente is de komende jaren € 100.000,- euro per jaar beschikbaar op voorwaarde dat ze niet bezuinigen op hun eigen bijdrage.
Samen metprovinciale ondersteuningsinstelling Biblionet Drenthe is een Bibliothekenmonitor gemaakt. Met de bibliotheken hebben we een innovatieagenda afgesproken waar gemeenten zich in herkennen. Met de regeling Cultuureducatie met Kwaliteit II is in 2018 meer dan 90% van de basisscholen in Drenthe bereikt.

Ruim 450 vrijwilligers hebben samen met het Drents Archief in 8 maanden tijd bijna 9500 scans van inschrijfregisters van de archieven van de Maatschappij van Weldadigheid doorzoekbaar gemaakt.
Als provincie hebben we bijgedragen aan de twee boeken van de Nieuwe geschiedenis van Drenthe, die in april 2018 zijn gepresenteerd.

Met het Rijk en regionale Nedersaksiche overheden hebben we een convenant gesloten om de Nedersaksische taal te behouden en het gebruik ervan te stimuleren.

Het Noord-Nederlandse samenwerkingsverband We the North heeft in 2018 een regioprofiel opgesteld voor het Noorden. Dit profiel dient als input voor het landelijke cultuurbestel vanaf 2021.

Successen

-Succesvolle 5G- pilot voor precisielandbouw in de Veenkoloniën.
- Duurzaamheidsstappen in melkveehouderij bevorderd (uitrol van 50 naar 250 duurzaamheidsplannen).
- Kookwedstrijd Kindermenu 2.0.
- Geslaagde Dutch Agrifoodweek 2018.
- Eerste succesvolle landbouwcongres met o.a. DG Sonnema.
- Openstelling Programmatische aanpak stikstof (PAS)/Subsidieregeling kwaliteitsimpuls natuur en landschap. De uitvoering door terrein beherende organisaties van PAS-herstelmaatregelen in N2000-gebieden tot en met 2021 is hiermee verzekerd.
- Drenthe zoemt (samenwerking tussen 8 gemeenten, 3 waterschappen en de provincie voor een soortenrijk Drenthe).
- Met succes aanvragen gedaan voor bijdragen uit de Regiodeals voor Zuid- en Oost Drenthe en Natuurinclusieve landbouw.
- Extra openstelling voor subsidie agrarisch natuurbeheer, als impuls aan het plan van aanpak voor Akker – en weidevogels.
- Koning Willem Alexander te gast bij de herdenking van het 200 jarig bestaan van de Maatschappij van Weldadigheid.
- De beeldende kunstmanifestatie IntoNature trok 20.000 bezoekers uit binnen- en buitenland naar Frederiksoord en genereerde veel aandacht in de landelijke dagbladen. Dit geldt ook voor de tentoonstellingen ‘American Dream’ en ‘Iran: bakermat van de beschaving’ in het Drents Museum die respectievelijk 130.000 en 115.000 bezoekers trokken.
- Naast IntoNature maakte ook het muziektheaterstuk ‘Welstaat in Frederiksoord’ onderdeel uit van het hoofdprogramma van Leeuwarden Culturele Hoofstad van Europa.
- De unieke samenwerking van locatietheatergezelschap PeerGrouP en het Drents Museum leidde tot landelijke aandacht voor het fenomeen Tjerk Vermaning, één van de meest bijzondere verhalen van Drenthe.
- In Veenhuizen trokken twee gebeurtenissen landelijke aandacht: de opening van de nieuwe inrichting van het Gevangenismuseum en de lancering van het Festival Veenhuizen.
- De bioscoopfilm ‘Anders’ over LHBT werd meerdere malen bekroond met nationale en internationale prijzen.
- Drentse inbreng in 'Wolvendraaiboek' en organisatie van 'Wolventafel'

Knelpunten

De juridische houdbaarheid van het PAS.