Inleiding

Algemeen
In 2018 heeft de provincie gronden aangekocht en verkocht voor de beleidsdoelen op het gebied van Plattelandsontwikkeling en Wegen en Vaarwegen. Deze transacties hebben geen verstorende werking op de grondmarkt gehad en er is geen staatssteun verleend. Zowel de aan- en verkoop als ruiling van gronden zijn gerealiseerd na onafhankelijke taxaties en op vrijwillige basis.

Wat hebben we bereikt?

Nota grondbeleid
In 2016 is de Nota Grondbeleid vastgesteld. De nota schetst welke middelen, instrumenten en strategieën worden ingezet, zodat de ruimtelijke en maatschappelijke beleidsdoelen ondersteund, gefaciliteerd en gerealiseerd kunnen worden.
In 2018 hebben er geen mutaties in het grondbeleid plaats gevonden.
Het voornemen voor 2019 is om een evaluatie van het grondbeleid, met name voor het Programma Natuurlijk platteland, te starten.

Programma Natuurlijk Platteland

In het afgelopen jaar is 511 hectare aangekocht voor de realisatie van het Programma Natuurlijk Platteland, dat zijn zowel aankopen binnen de begrenzing van het Natuur Netwerk Nederland (NNN) als gronden daarbuiten die ingezet worden als ruilgrond.

Het uitgangspunt voor 2018 was de realisatie van 289 ha aankoop NNN, de realisatie per 31 december 2018 is 269 ha. Daarnaast is voor 25 ha NNN als ‘harde’ transacties vastgelegd met een geplande leverdatum in de eerste helft 2019.

Ruilgronden worden gekocht met het oog om een alternatief te kunnen bieden aan boeren die hun bedrijf uitvoeren binnen de begrensde NNN. Met de ruilgronden wordt dus het gebiedsproces bespoedigd, terwijl tegelijkertijd de landbouwstructuur van het gebied wordt verbeterd. Er is 242 ha ruilgrond verworven in 2018. Daarnaast is voor 77 ha aan 'harde' transacties onderweg, die in het 1^e kwartaal van 2019 passeren. Dat is gelijk aan de ambitie voor 2018 (317 ha).

Het PNP dekt de lasten van de waardedaling van grond als gevolg van de wijziging van de bestemming van landbouw naar natuurgrond. Bij aankopen binnen het NNN is dat 85% van de aanschafwaarde. Wij gaan ervan uit dat de overige 15% de gemiddelde natuurwaarde vertegenwoordigd waartegen de percelen kunnen worden verkocht aan de eindbeheerder van het natuurgebied. De gronden binnen het NNN zijn voor deze waarde op de provinciale balans geplaatst. De lasten (waardedaling) worden verantwoord bij beleidsopgave 7.2.

Opbrengsten van verkopen worden alleen voor het verschil met de boekwaarde als bate verantwoord in het PNP (beleidsopgave 7.2). De boekwinst bij grondverkopen bedroeg in 2018 € 2.143.896,--.

Drentse Maat
In 2018 zijn er geen mutaties geweest met als financiering de Drentse Maat; bij aanvang 2018 werd 115 hectare gefinancierd door de Drentse Maat.

Uitgangspunt in het grondbeleid is dat alle gronden op een identieke methode gefinancierd zijn. Daarom is in 2018 de grondvoorraad, gefinancierd uit de Drentse maat, voor een bedrag van € 2.785.857,-- afgeboekt ten laste van het budget voor de aankoop van gronden voor het programma Natuurlijk Platteland. Daarnaast is de restantverplichting aan het Groenfonds van € 1.149.343,-- afgeboekt. De ruilgronden die waren gefinancierd via de Drentse Maat en waarvoor verkoopcontracten zijn afgesloten voor betaling en levering op termijn, staan nu voor € 0,-- op de balans (Investeringskrediet grondbezit Programma Natuurlijk Platteland). De verkoopopbrengsten in de toekomst komen ten gunste van het budget baten grondverkoop. Die post wordt verrekend met de reserve nieuwe natuur.

Balanswaardering
Voor het jaar 2018 is een balanswaardering uitgevoerd voor alle ruilgronden in eigendom van de provincie Drenthe, buiten het Natuurnetwerk Nederland die met een waarde op de balans geboekt staan.
Op basis van de tussentijdse rapportage stellen wij vast dat voor een aantal percelen de waardering lager is dan de boekwaarde, het betreft een bedrag van circa € 500.000,--. De totale boekwaarde van alle gewaardeerde gronden is hoger dan de huidige boekwaarde. Op basis van de definitieve oplevering in april 2019 van de balanswaardering wordt de afwaardering van de percelen verwerkt; hierover rapporteren wij in de 2^e bestuursrapportage 2019.

1.000 hectare
In mei 2018 hebben wij 1.000 hectare NNN begrensd. In de afgelopen jaren is er al wel landbouwgrond in deze gebieden aangekocht en als ruilgrond op de balans opgenomen. Nu deze gronden binnen het NNN zijn komen te liggen zijn de gronden afgeboekt van agrarische naar natuurwaarde. Het betreft een totaal oppervlak van 155.18.70 hectare Hiervoor is een afwaardering van 85% van toepassing, waarmee een totaalbedrag aan afwaardering van € 4.558.051,-- (onderdeel van de aankooplasten). De NNN-grond staan nu, op basis van de 15% waarde, voor € 804.362,-- op de balans.

Investeringskrediet grondbezit Programma Natuurlijk Platteland
In de nota “Grondbeleid volgens provincie Drenthe 2016-2021” is vastgelegd dat de provincie beschikt over een investeringskrediet voor het aanhouden van een strategische (ruil)grondvoorraad die ingezet kan worden voor aangewezen provinciale doelen. De maximale hoogte van het investeringskrediet, c.q. de waarde van de strategische grondvoorraad voor het PNP is vastgesteld op € 38 miljoen. De boekwaarde per 31-12-2018 bedroeg € 26.472.130,--.

Het grondbezit is tegen aanschafwaarde of lagere marktwaarde op de provinciale balans geplaatst. Als geen sprake is van directe doelrealisatie, dus als het om grond gaat die niet binnen het NNN ligt, wordt het bezit op de balans geplaatst en niet als last in beleidsopgave 7.2 verantwoord. Als er wel sprake is van doelrealisatie, de gronden binnen het NNN, dan wordt het bezit voor 15% van de agrarische aanschafwaarde op de balans gezet en 85% wordt als last in beleidsopgave 7.2 verantwoord.

Vorenstaande tabel bevat de ontwikkeling in de grondvoorraad gesplitst in ruilgrond en percelen binnen de NNN. Tevens bevat de tabel de baten (€ 2,1 miljoen) en lasten (€ 11,3 miljoen) die zijn verantwoord op 7.2.07 Realisatie obstakelvrij maken grond tbv. NNN in programma 7. De lasten hebben betrekking vnl. op de afwaardering aangekochte percelen naar Natuurwaarde (15% van de marktwaarde) alsmede in 2018 de afwaardering als gevolg van de vergroting van de NNN (1.000 Ha.) waardoor bestaande ruilgrond binnen het NNN is komen te liggen. De baten zijn een gevolg van boekwinst bij verkopen. (verkoopprijs hoger dan de boekwaarde). De omboeking van ruilgrond naar NNN als gevolg van de vergroting van het NNN (1.000 Ha exercitie) maakt onderdeel uit van de overige mutaties. Tegelijkertijd is ook de registratie van de voorraad in het opgeleverde systeem VRIS door Prolander gecontroleerd, desgewenst aangepast en van de juiste labels voorzien. In 2018 is vervolgens gestart met een controle door een onafhankelijke organisatie op de waardering van onze gronden. Dit zal in 2019 worden voortgezet. Veel percelen zijn echter nog afkomstig uit de bruidsschat bij het natuurpact en zijn op 0 gewaardeerd.  De stand per 31 december 2018 bedraagt  2.064 ha met een waarde van €  26.472.130,--. Dit bestaat voor 910 ha ad.
€ 22.981.524,-- uit ruilgrond en landschapselementen en voor 1.154 ha uit nog te verkopen ingerichte of nog in te richten NNN gronden voor € 3.490.606,--.

Het investeringskrediet (€ 38 miljoen) is in 2018 toereikend gebleken voor de gerealiseerde investeringen in grondbezit PNP 2018.

Infrastructuur
In 2018 zijn de volgende grond aan- en verkopen ten behoeve van infrastructurele projecten gerealiseerd. De lasten en baten zijn ten laste van de desbetreffende projecten verantwoord